Cultuur

De cultuur binnen een organisatie is kortweg te beschrijven als “hoe wij de dingen hier doen”.  Het bijzondere van “cultuur” is dat er nauwelijks iets van op papier staat. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 99% van de onderlinge cultuurafspraken stilzwijgend en onbesproken met elkaar worden gemaakt. Ondanks het ontbreken van harde afspraken hebben nieuwkomers in de organisatie heel snel in de gaten wat “done” en “not done” is.
Echte leiders snappen dat ze de cultuur binnen een organisatie – waar mogelijk – met rust moeten laten. Deze cultuur – vaak zorgvuldig opgebouwd in vele jaren en meerdere generaties van werknemers – wordt door de groep gekoesterd. Het geeft de groep een eigen identiteit en de individuele teamleden een gevoel van veiligheid en saamhorigheid.  
Het leiden van een groep betekent dat de leider dicht genoeg bij de groep staat om te weten wat er speelt, maar geen onderdeel van de groep is. Je kunt immers pas echt leiden als je voldoende afstand kunt nemen van de groep en de groep kunt zien in een grotere context. Zo zie je bij oerstammen dat het opperhoofd en de medicijnman hun onderkomen buiten of aan de rand van het dorp hebben gebouwd. En een goede voetbalcoach laat zijn team de overwinning met elkaar op het veld vieren en kijkt langs de zijlijn tevreden toe.
Uit onderzoek blijkt ook dat de ongeschreven cultuurregels ontstaan zodra de leider of de groep drie maal achter elkaar een bepaalde actie of gebeurtenis toe laat. Hier gaat ook de metafoor met “leiding geven aan kinderen” op.  Geef uw kleintjes drie avonden achtereen een snoepje als ze beloven snel te gaan slapen en er is een snoepjes/slaap ritueel geboren. Neem ze meerdere keren midden in de nacht bij u en uw partner in bed en een nieuw ritueel is geboren. Waarna “het is niet eerlijk”uit de kinderkeeltjes klinkt als u probeert het nieuwe ritueel te beeindigen. 
Dus accepteert u drie keer dat een teamlid de weekvergadering te laat instroomt, dan heeft u  met de groep een ongeschreven regel gemaakt die zegt dat te laat komen op een vergadering OK is. Laat u drie keer toe dat medewerkers negatief praten over klanten en u kunt er van overtuigd zijn dat het een vast gebruik wordt. Hoeven medewerkers in de kantoortuin hun bureaus niet ordelijk achter te laten als ze naar huis gaan, dan is een troep maken goedgekeurd.  Geeft u meerdere keren toe aan luidkeels klagende teamleden, dan weet u zeker dat klagen de norm wordt.
Als leidinggevende raad ik u van harte aan om op voor u belangrijke facetten van de dagelijkse werkzaamheden actief “mee te schrijven” aan de ongeschreven regels van uw groep.  Vindt u het extreem belangrijk dat er bijvoorbeeld niet over elkaar geroddeld wordt, treed er dan hard tegen op. Wilt u dat gemaakte afspraken worden nagekomen, zie er dan actief en zichtbaar op toe. Bent u van mening dat kleine successen gevierd mogen worden, zorg er dan voor dat het gebeurt.
Marco Scheele
RedFoxBlue – Leiderschap Coach